AZKOITIKO ZALDUNTXOAK
Azkoitiko Zalduntxoak Xabier Munibe edo Peñafloridako
Kondea, Manuel Ignazio Altuna eta Joakin Egia edo Narosoko Markesa osatzen
zuten, hirurak azkoitiarrak, handik izena.
Hiru zalduntxoak Muniberen etxean elkartzen ziren eta han cultura
eta zientziaren aurreramenduaz eta zabalkundeaz tertuliak egiten zituzten.
Denboraldi hartako egoera ekonomikoaz ere kezkaturik zeuden.
Zalduntxoak ameslariak eta Euskar Herri modernoaren
kontzeptuaren sortzaile izan ziren. Rousseau bezalako frantziar pertsoinaien ideak
kontuan hartzen zituzten haien tertulietan.
1764. urtean Euskalerriaren Adiskideen elkartea sortu zuten.
Helburua zen herrialdetara artea, zientzia eta arte ederrak zabaltzea,
ezjakintasuna eta alferkeria ezabatzea eta Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiaako
herrialdeen arteko batasuna eta elkarkidetza sustatzea zen. Krisialdi
ekonomikoari irtenbide azkar modernoa eman nahi zioten elkartearen bitartez.
Elkarte honen kiderik ospetsuenak aipatutako hiru
zalduntxoak, Valentin Forunda, Pablo Olabide, Jose Larrañaga, Felix Maria
Samaniego eta Fausto Elhuyar izan ziren.
PEÑAFLORIDAKO KONDEA
Peñafloridako Kondea edo F. Xabier Munibe euskal idazle eta
musikagilea izan zen. Azkoitian jaio egin zen, Gipuzkoan, 1729an eta Bergaran
hil 1785ean. Azkoitiko zalduntxoen ilustratu taldearen barruan zegoen eta
euskalerriaren Adiskideen Elkarlearen sortzaile eta sustatzaile nagusia izan
zen. Felipe IV.a erregeak XVII. Mendean sortutako Peñafloridako etxeko
zortzigarren kondea izan zen, handik bere goitizena.
Bere lehen
ikasketak Azkoitian bertan egin zituen. Hamalau urte zituela Tolousera joan zen,
Frantziara, zientzia ikasketak egitera. Han, Tolousen, zientzietan eta
arte ederretan prestakuntza oso ona lortu egin zuen Frantziako
entziklopediazaleak aztertuz. Zientziaren arlo gehienetan ikusi zuen
gizarterako eta kulturarako ohituren hobekuntzarako eta aurrerapenerako bidea.
Aitaren heriotzak Azkoitiara bueltatzea egin zion eta han
Maria Josefa Areizagarekin ezkondu egin zen 1749an, harekin hiru seme izan
zituen. Politikan sartu egin zen eta Azkoitiako alkate izatea lortu zuen 1747an,
gero Gipuzkoako ahaldun nagusi izan zen.
Literatura eta Humanismo arloan ere jardun egin zuen sustatzaile
eta partaide gisa. Arlo honetako sustapen lanen bitartez harreman zabalak izan
zituen Rousseau eta Voltaire bezalako pentsalari eta entziklopedistekin.
Lanak:
Antzerkigintzan aritu egin zen, opera komikoak idatzi egin
zituen eta musikalizatu ere egin zituen. Elebidunak ziren, euskaraz eta
gaztelaniaz idatzi zituen. Aipagarrienak El
borracho burlador eta Comedia Francesa
izan ziren.
Gabon kanta erlijiosoak idatzi zituen Gabon sariac izenarekin. Literatura arloan lanik aipagarrienetariko
bat Los aldeanos críticos izan zen.
No hay comentarios:
Publicar un comentario