miércoles, 14 de mayo de 2014

Azkoitiko Zalduntxoak, Peñafloridako Kondea

AZKOITIKO ZALDUNTXOAK

Azkoitiko Zalduntxoak Xabier Munibe edo Peñafloridako Kondea, Manuel Ignazio Altuna eta Joakin Egia edo Narosoko Markesa osatzen zuten, hirurak azkoitiarrak, handik izena.

Hiru zalduntxoak Muniberen etxean elkartzen ziren eta han cultura eta zientziaren aurreramenduaz eta zabalkundeaz tertuliak egiten zituzten. Denboraldi hartako egoera ekonomikoaz ere kezkaturik zeuden.

Zalduntxoak ameslariak eta Euskar Herri modernoaren kontzeptuaren sortzaile izan ziren. Rousseau bezalako frantziar pertsoinaien ideak kontuan hartzen zituzten haien tertulietan.
1764. urtean Euskalerriaren Adiskideen elkartea sortu zuten. Helburua zen herrialdetara artea, zientzia eta arte ederrak zabaltzea, ezjakintasuna eta alferkeria ezabatzea eta Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiaako herrialdeen arteko batasuna eta elkarkidetza sustatzea zen. Krisialdi ekonomikoari irtenbide azkar modernoa eman nahi zioten elkartearen bitartez.

Elkarte honen kiderik ospetsuenak aipatutako hiru zalduntxoak, Valentin Forunda, Pablo Olabide, Jose Larrañaga, Felix Maria Samaniego eta Fausto Elhuyar izan ziren.


PEÑAFLORIDAKO KONDEA

Peñafloridako Kondea edo F. Xabier Munibe euskal idazle eta musikagilea izan zen. Azkoitian jaio egin zen, Gipuzkoan, 1729an eta Bergaran hil 1785ean. Azkoitiko zalduntxoen ilustratu taldearen barruan zegoen eta euskalerriaren Adiskideen Elkarlearen sortzaile eta sustatzaile nagusia izan zen. Felipe IV.a erregeak XVII. Mendean sortutako Peñafloridako etxeko zortzigarren kondea izan zen, handik bere goitizena.

Bere lehen ikasketak Azkoitian bertan egin zituen. Hamalau urte zituela Tolousera joan zen, Frantziara, zientzia ikasketak egitera. Han, Tolousen, zientzietan eta arte ederretan prestakuntza oso ona lortu egin zuen Frantziako entziklopediazaleak aztertuz. Zientziaren arlo gehienetan ikusi zuen gizarterako eta kulturarako ohituren hobekuntzarako eta aurrerapenerako bidea.

Aitaren heriotzak Azkoitiara bueltatzea egin zion eta han Maria Josefa Areizagarekin ezkondu egin zen 1749an, harekin hiru seme izan zituen. Politikan sartu egin zen eta Azkoitiako alkate izatea lortu zuen 1747an, gero Gipuzkoako ahaldun nagusi izan zen.
Literatura eta Humanismo arloan ere jardun egin zuen sustatzaile eta partaide gisa. Arlo honetako sustapen lanen bitartez harreman zabalak izan zituen Rousseau eta Voltaire bezalako pentsalari eta entziklopedistekin.

Lanak:
Antzerkigintzan aritu egin zen, opera komikoak idatzi egin zituen eta musikalizatu ere egin zituen. Elebidunak ziren, euskaraz eta gaztelaniaz idatzi zituen. Aipagarrienak El borracho burlador eta Comedia Francesa izan ziren.

Gabon kanta erlijiosoak idatzi zituen Gabon sariac izenarekin. Literatura arloan lanik aipagarrienetariko bat Los aldeanos críticos izan zen.

No hay comentarios:

Publicar un comentario